موضوع: حجیت ظن/حجیت
ظواهر/عدم تواتر قرائات
مقام دوممقدمه:
مقتضای قاعده اولیه در باب تعارض، سقوط هر دو دلیل
در مدلول مطابقی می باشد اما نسبت به مدلول التزامی که
نفی ثالث باشند حجت است اما متقضای قاعده ثانویه که از
روایات استفاده می شود تخییر مطلقا یا تخییر
در صورت عدم وجود مرجح است البته این قاعده ثانویه اختصاص به تعارض
روایات دارد.
فنقول:در ما نحن فیه این قرائات متعدد اگر اختلافی
نداشته باشند و مضمونشان یکی باشد به هر دو عمل می شود و
مشکلی نیست اما اگر اختلافی داشتند آیا به متقضای
قاعده اولیه، هر دو ساقط می شوند یا باید به
یکی عمل کرد؟ می گوییم باید هر دو ساقط شوند
و قاعده ثانویه مخصوص راوایات می باشد و شامل قرائات و اجماعات
و امثال اینها نیست در نتیجه بعد از سقوط هر دو اگر اصل
لفظی مثل عموم یا اطلاقی داشته باشیم به آن رجوع می
کنیم و الا باید به اصل عملی مراجعه کرد
[1] اما جهت سوم:آیا در نماز و غیر نماز جایز است طبق این
قرائات قرآن عمل کنیم؟
مستفاد از رسائل جواز می باشد.
نصه:«کما ثبت بالإجماع جواز القراءة بکل قراءة - کان الحکم کما تقدم».[2]و همچنین صاحب کفایه نیز می فرمایند:
«وإنما الثابث جواز القراءة بها».[3]اما مرحوم آقای خوئی در البیان
[4]جواز قرائت قراء را در دو مقام قرار داده اند.
مقام اول:طبق قاعده اولیه آیا قرائت قرآن بر طبق قرائت قراء
جایز است یا نه؟
مقام دوم: بحث از جواز بعد از امضاء معصوم به نسبه ی با قرائات،
آیا می شود بر طبق قرائتی که امام آن را امضاء کرده است
می شود قرائت کرد یا نه؟ آیا می شود بر طبق قرائتی
که امام آن را امضاء نکرده است قرائت کرد؟
اما مقام اول:طبق قاعده اولیه قرائت قرآن بر طبق قرائات جایز
نیست.
نصه:«والحق: ان الذی تقتضیه القاعدة
الأولیة، هو عدم جواز القراءة فی الصلاة بکل قراءة لم تثبت القراءة بها من النبی
الأکرم - صلى الله علیه وآله وسلم - أو من أحد أوصیائه المعصومین - علیهم السلام
-، لان الواجب فی الصلاة هو قراءة القرآن فلا یکفی قراءة شئ لم یحرز کونه قرآنا،
وقد استقل العقل بوجوب إحراز الفراغ الیقینی بعد العلم باشتغال الذمة، وعلى ذلک
فلا بد من تکرار الصلاة بعد القراءات المختلفة أو تکرار مورد الاختلاف فی الصلاة
الواحدة، لاحراز الامتثال القطعی، ففی سورة الفاتحة یجب الجمع بین قراءة "
مالک "، و قراءة " ملک ". أما السورة التامة التی تجب قراءتها بعد
الحمد - بناء على الأظهر - فیجب لها إما اختیار سورة لیس فیها اختلاف فی القراءة،
وإما التکرار على النحو المتقدم».می فرمایند جایز نیست طبق قرائت قراء نماز
بخوانیم زیرا ما ماموریم قرآن بخوانیم و این قرائت
قراء معلوم نیست قرآن باشد و قبلا هم گفتیم بین قرائات و قرآن
تباین است و این قرائت قراء قبل از امضاء معصوم معلوم نیست قرآن
باشد در حالیکه ذمه ما مشغول به قرائت قرآن می باشد و اشتغال
یقینی مستدعی فراغ یقینی می باشد
لذا باید قرائت یا نماز را به تعداد قرائات تکرار کنیم حال
در سوره حمد برای نماز برای اینکه یقین کنیم
که قرآن خوانده ایم باید جمله «مالک یوم الدین» و «ملک
یوم الدین» را در نماز تکرار کنیم و یا اینکه دو
نماز بخوانیم به اینکه در یک نماز «مالک» بگوئیم و در
نماز دیگر «ملک» بخوانیم.و نسبت
به سوره ای هم که باید بعد از حمد خوانده شود باید سوره
ای انتخاب شود که ا ختلافی نباشد و اگر سوره ای انتخاب شد که
اختلافی بود باید آن مورد یا نماز را تکرار کرد.